Lịch sử hố ga sẽ giúp chúng ta khám phá ra nhiều khía cạnh vô cùng mới lạ. Và lý giải tại sao chúng lại vô cùng quan trọng với cuộc sống con người chúng ta.
>>> Có thể bạn cần: Hố ga là gì? | Tất tần tật thông tin về [Hố Ga]
________________
Trong lịch sử, hố ga xuất hiện từ khi nào?
Các hố ga xuất hiện từ giữa thế kỷ 19. Cho đến hiện nay, chúng vẫn đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ thống xử lý nước thải của các thành phố. Chúng không chỉ là nơi giúp tiếp cận hệ thống thoát nước mà còn đóng vai trò như các “cọc neo” trong thiết kế hệ thống cống thoát nước.
Hệ thống cống ngầm ngày xưa (Collect by: NapHoGa.vn)
Hệ thống thoát nước gần như đã xuất hiện từ buổi đầu tiên của nền văn minh nhân loại. Đế chế La Mã cổ đại đã cho xây dựng các hệ thống dẫn nước. Chúng không chỉ dẫn nước tới các thành phố, mà để còn thải chất thải ra khỏi thành phố.
Khi con người bắt đầu chôn các đường ống dẫn nước xuống dưới lòng đất, họ cần một cách để tiếp cận những hệ thống thoát nước. Và hố ga được tạo ra để giúp con người tiếp cận những hệ thống này.
Sự khởi đầu của hố ga là những "lỗ đèn"
Mặc dù các đường ống thoát nước đã có từ lâu, nhưng các hố ga không phải là phát kiến đầu tiên giúp các công nhân tiếp cận với các đường ống này.
Các nhà thiết kế đều hiểu rằng, một hệ thống ngầm sẽ cần một lối tiếp cận. Để đáp ứng nhu cầu này, họ đã thêm các điểm dọc theo đường ống dẫn nước được gọi là "lỗ đèn".
Những lỗ này có đường kính từ 25-33 cm, tùy thuộc vào vật liệu được sử dụng. Nhưng do kích thước hạn chế, con người không thể đi qua được các lỗ đèn này. Chúng chỉ giúp cho việc chiếu đèn xuống để xác minh xem hệ thống có hoạt động bình thường không thôi chứ con người không thể trực tiếp đi xuống để kiểm tra và bảo trì.
Đó là lý do mà "hố ga" xuất hiện
Nhận thấy cần một cách để tiếp cận hệ thống thoát nước khác, các kỹ sư bắt đầu thêm các “hố ga” vào hệ thống. Chúng có kích thước vừa với một người bình thường có thể chui qua để truy cập vào cống ngầm.
Hình ảnh chiếc hố ga trong lịch sử (Collect by: NapHoGa.vn)
Và từ đó người ta bắt đầu thấy những lỗ cống này trên đường phố và vỉa hè. Chúng được đậy bởi các nắp hố ga để giúp cho người đi bộ không bị rơi vào hoặc bị thương khi đi qua miệng cống.
Vào thời kỳ sơ khai của các hố ga ở châu Âu, họ nhận thấy rằng việc đặt các hố ga trên đường phố và lối đi bộ là khá bất tiện. Thay vào đó, họ xây dựng những công trình lớn ở bên cạnh đường thoát nước thải chính và kết nối chúng qua một lối đi ngầm. Tuy nhiên sau đó, họ phát hiện ra rằng việc kết nối như vậy không chỉ tốn kém mà còn là nơi tích tụ các mảnh vụn, rác thải gây khó khăn cho việc tiếp cận các đường dây điện ngầm.
Mục đích của hố ga là gì?
Mục đích chính của "hố ga" là cho phép các công nhân có thể tiếp cận với hệ thống thoát nước. Giống như tất cả các cơ sở hạ tầng, hệ thống thoát nước cần được kiểm tra, sửa chữa và làm sạch một cách thường xuyên.
Mục đích chính của "hố ga" là cho phép các công nhân có thể tiếp cận với hệ thống thoát nước.
Tuy nhiên, nếu không có lối đi để tiếp cận, các công nhân bảo trì sẽ không thể đảm bảo hệ thống hoạt động bình thường. Phần lỗ rộng khoảng 3 bước chân, đủ lớn cho một người bình thường chui vào. Chúng được đặt ở các khoảng cách đều đặn trong hầu hết các hệ thống thoát nước.
Hố ga trở thành một thành phần quan trọng trong thiết kế hệ thống thoát nước thải
Các hố ga chuyên dụng này được sử dụng để nối các phần ống cống với nhau. Thậm chí, đôi khi các kỹ sư sử dụng chúng để giúp thay đổi hướng dòng chảy trong cống.
Nhờ vào vị trí được đặt, chúng tạo điều kiện cho việc đặt các ống cống theo chiều dài đường ống một cách thuận tiện nhất.
Mục đích tiếp theo của hố ga:
Việc kiểm tra, làm sạch và sửa chữa hệ thống thoát nước thải là điều vô cùng quan trọng. Nhưng nó không phải là mục đích duy nhất của một hố ga.
Mục đích thứ yếu của hố ga là cho phép hệ thống thoát nước được "thở".
Nếu không có hệ thống thông gió thích hợp thông qua các hố ga, mùi hôi sẽ bay ngược vào nhà dân và các cơ sở kinh doanh.
Và nếu không có hệ thống thông gió, không khí bên trong sẽ trở nên độc hại đối với những công nhân – những người phải tiếp cận với đường cống ngầm để bảo trì.
Hố ga có thiết kế như thế nào?
Ở nước ngoài, các hố ga được phân loại dựa trên độ sâu của điểm tiếp cận.
Cấp độ 1: Nếu hố có độ sâu chỉ từ 60-90 cm được gọi là Hố ga nông (Shallow Manhole).
Những hố này được tìm thấy ở đầu một nhánh cống và không được đặt ở nơi có giao thông đông đúc.
Cấp độ 2: Hố ga điển hình (Typical Manhole) có độ sâu từ 120- 150 cm. Hầu hết các hố ga đều có hình tròn. Nhưng đôi khi chúng cũng có thể có hình chữ nhật hoặc hình vuông.
Cấp độ 3: Cuối cùng là các hố ga sâu có độ sâu lớn hơn 150 cm. Chúng có nắp đậy nặng và có đường kính tăng dần khi đi xuống.
Các hố ga được làm từ gì?
Ngày xưa, hố ga được là từ gì?
Theo dòng lịch sử, các hố ga đầu tiên đưa vào sử dụng được các công nhân làm bằng gạch và vữa. Thỉnh thoảng, họ sẽ bọc bên ngoài viên gạch bằng một lớp phủ nhựa.
Vách của hệ thống hố ga được đóng bằng khung sắt đúc dày khoảng 20 - 50 cm (8 -12 inch). Lớp vách này cho phép các công nhân xây dựng thêm đá hoặc gạch lát thông gió lên trên miệng cống.
Ngày nay, hố ga được làm từ gì?
Các hố ga hiện đại thường được làm từ bê tông.
Tuy nhiên, có một số khu vực người ta dùng vật liệu composite cốt sợi thủy tinh. Nhìn chung, các khu vực sử dụng ống cống bằng composite có khả năng cao bị ăn mòn do hydro sunfua (H2S) hoặc xảy ra các sự cố thấm và rò rỉ đường ống.
Khung và nắp hố ga thường được làm từ gì?
Khung và nắp hố ga thường được làm từ gang hoặc composite.
Nắp hố ga gang khung âm GOAT (Ảnh: NapHoGa.vn)
Các nắp đậy vừa khít với ống cống. Giúp chúng nằm chắc chắn trên miệng cống và bằng phẳng với đường đi. Chiếc nắp nặng giúp ngăn chặn sự xâm nhập trái phép đống thời vẫn đảm bảo cung cấp hệ thống thông khí tốt.
Tại sao nắp hố ga lại hình tròn?
Nắp hố ga là bộ phận đáng chú ý nhất của hệ thống cống. Một câu hỏi phổ biến là "Tại sao nắp hố ga lại hình tròn?". Ngay cả khi phần miệng bên dưới là hình chữ nhật, các nắp hố ga vẫn là hình tròn.
Lý giải tại sao Nắp hố ga hình tròn (Ảnh: NapHoGa.vn)
Lý do rất đơn giản: Với hình dạng hình vuông hoặc hình chữ nhật, nắp có thể rơi qua miệng cống xuống bên dưới nếu bị nghiêng theo chiều của đường chéo. Tuy nhiên, với một nắp tròn, không có cách nào xoay nó để nó có thể rơi xuống hố được.
Và một số lý do khác như nắp hình tròn dễ vận chuyển, dễ lắp đặt và chịu lực tốt hơn những loại nắp hình đa giác.
Kết luận về lịch sử hố ga từ xưa tới nay
Trong nhiều thế kỉ qua hố ga không có thay đổi nào đáng kể. Những lối đi bằng bê tông hoặc composite cốt sợi thủy tinh khổng lồ này đóng vai trò giúp công nhân tiếp cận và bảo trì hệ thống cống rãnh.
Hiện nay, một số nước đã sử dụng công nghệ tiên tiến để khảo sát đường ống giúp công nhân không phải trèo xuống vực sâu tối tăm. Tuy nhiên, các hố ga vẫn đóng một vai trò rất quan trọng trong việc giữ vệ sinh môi trường, cảnh quan của các thành phố.
Hãy truy cập trang web https://NapHoGa.vn/ để biết thêm nhiều thông tin thú vị về hố ga và nắp hố ga nhé!
BTV: Đức Long
Từ Nắp Hố Ga GOAT